Zes oktober 2018: het is droog, zacht en drukbezocht, het nachtelijk ommetje in Brakkenstein. Rond acht uur verzamelen zo’n honderd Brakkensteiners zich onder de bogen van Aqua Viva aan de Heyendaalseweg, alwaar harmonie Tarcisius iedereen muzikaal welkom heet. En na een uit volle borst meegezongen Brakkensteinmars en een korte stilte ter nagedachtenis aan twee buurtgenoten die altijd nauw betrokken waren bij de organisatie van de ommetjes, gaan we onder de bezielende leiding van Stefan Daamen op pad. Even verderop, in de kloostertuin, vertelt stadsarcheoloog Harry van Enckevort over de ruim 11.000 voorwerpen die werden aangetroffen tijdens de bouw van Aqua Viva en het daarachter gelegen appartementencomplex. Voorwerpen die nooit tevoorschijn waren gekomen als schoolkinderen niet een handgranaat hadden gevonden, toen ze speelden op de bouwplaats. Elfduizend voorwerpen!! en dat is exclusief alle aangetroffen munitie, van hand- tot mortiergranaten, en vele duizenden kogels. Harry vertelt over een teruggevonden ring, die iemand verloor toen hier in de tweede helft van de 19e eeuw een bos werd aangeplant voor hout voor de mijnen in Zuid-Limburg. Hij vertelt over de soldaten die hier in WOII zaten. Over de vele honderden bierflessen van Schotse makelij die men in de grond aantrof. Over de vondst van 400 tandenborstels. En de flesjes nagellak.... Wat moesten die soldaten daarmee??? En wat was het oorspronkelijke cadeau van een aantal Brakkensteiners, overhandigd na een priesterwijding op 7 augustus 1934, waarvan alleen het zilveren plaatje met naam en datum nog over is....? Ruim 4000 adresplaatjes, geproduceerd door de kloosterdrukkerij, behoren ook tot de archeologische schat van Brakkenstein. Harry moet nog uitzoeken of hij daartussen de naam van zijn katholieke opa terug kan vinden. Het onderzoek is nog in volle gang en er zijn ideeën voor een eventuele tentoonstelling. Harry gaat samen met een collega een boek uitbrengen, waarin zij de lezer aan de hand van de gevonden voorwerpen meenemen naar de geschiedenis van de kloostertuin in Brakkenstein. Stefan leidt de groep naar het bosje van Vroom, waar Willem Kienhuis de wandelaars meeneemt in de wereld van tai chi. In het pikkedonker worden klimtouwen aan elkaar geknoopt en vormt de groep een grote kring. Met het touw in de rug zoeken we het einde van de rekbaarheid ervan. Als we met z’n allen in het touw gaan hangen, ervaar je hoe bijzonder het is dat een dun touwtje honderd mensen kan ‘dragen’. Het vraagt op samenwerking om deze kracht te laten ontstaan. Ook als we even later – aan de andere kant van het touw – achteroverleunen, aan slechts één vinger. Als de ene kant loslaat, valt de overkant om... Mensen die geïnteresseerd zijn, kunnen iedere donderdagochtend meedoen met Willems trainingen in Heumensoord (verzamelen om 9.15 uur bij de kruising Heyendaalseweg/Scheidingsweg). We lopen verder naar de Schoutstraat. Bij de vijver vertelt Stefan Daamen over deze zogenoemde overloopvijver. Die, wanneer het hard regent en het riool al dat water niet meer aankan, fungeert als riooloverstort. Zonde! Schoon water wordt dan met vervuild water gemengd. We kunnen dit als bewoners van Brakkenstein voorkomen door in onze tuinen het regenwater af te koppelen. Gewoon de regenpijp doorzagen en het regenwater in onze tuin of vijver laten lopen. De zanderige ondergrond neemt het water direct op. Vanuit gemeente Nijmegen én waterschap Rivierenland bestaan subsidiemogelijkheden. Aan het gekwaak van de eenden in de vijver hoor je dat ze het verhaal van Stefan ondersteunen: afkoppelen, dat regenwater! De groep verplaatst zich richting Houtlaan, waar we stilstaan voor het recent opgeknapte Berchmanianum. Natuurwaarnemer Freek Snel uit daar zijn zorgen over de ontgroening van de wijk. Brakkenstein was een rustgebied voor stadswild, maar door de recente ingrepen in de wijk komt dat rustgebied erg onder druk te staan. Zowel de kloostertuin, waar de wandeling startte, als de studiehuistuin bij het Berchmanianum, zijn veranderd in steriele parken. We moeten flink ons best doen om de vos, alpenwatersalamander en havik in onze wijk te behouden. Voor de nieuwe bestemming zijn veel bomen bekapt én door de storm van 18 januari is ook een flink aantal bomen geveld. Hierdoor zijn natuurlijke holtes voor de vleermuizen verloren gegaan. Omdat de zolder van het voormalig klooster nu kantoorklerken huisvest in plaats van vleermuizen, moeten de beestjes een andere behuizing krijgen. In de opnieuw ingerichte studietuin hangen tien vleermuiskasten. Er staat inmiddels ook een groot insectenhotel en er wordt een tweede vijver aangelegd waar de alpenwatersalamander zich hopelijk thuis gaat voelen. Het is de bedoeling dat de steenmarter na de bouwactiviteiten weer terugverhuisd naar zijn oude stek: het bijgebouwtje, een voormalige keuken waarvan een deel bewust voor dit doel is blijven staan. Daarnaast zorgt de universiteit voor bloemrijke borders en komt er een boomgaard met oude fruitrassen. Wanneer de havik komt broeden, wordt de tuin tijdelijk gedeeltelijk afgesloten voor publiek, zodat het beestje zich in alle rust kan voortplanten. Waar de ontgroening van de wijk heel goed te zien is, is bij het nieuw aangelegde hockeyveld bij NMHC. Er is een prachtige bloemenweide verloren gegaan en bovendien belemmeren de hekwerken en lichtmasten het unieke zicht op de 120.000 jaar oude stuwwal.... Om al deze ingrepen een beetje te compenseren én om onze directe leefomgeving prettiger te maken, wijst Freek op de Operatie Steenbreek: tegels eruit, groen erin. Iets dat iedereen rondom zijn huis kan doen. Er is voor iedereen een zaadmatje, dat je op de aarde kunt leggen en waaruit in het voorjaar bloemetjes groeien. Laat je verrassen! De wandelaars hervatten hun weg, richting de laatste stop. Terug onder de bogen van Aqua Viva trakteert filosofiestudent en dichter Pieter Theunissen ons op een indrukwekkend dichtwerk, afgestemd op het thema van het ommetje. Deze man verstaat de kunst van het declameren, geweldig! Bij restaurant Vurrukkulluk aan de Heyendaalseweg wacht een drankje op de deelnemers aan het nachtelijk ommetje van 2018. En lang leve de digitale registratie: in zo’n 8.000 stappen liepen we 4 kilometer ommetje Brakkenstein. Tot volgend jaar!