Sportfondsenbaden In de jaren twintig van de vorige eeuw werd regelmatig gesproken over een overdekt bad, maar er gebeurde niets. Tien jaar later ging het vooral om een openluchtbad binnen de grenzen van de stad ter vervanging van het versleten Waalbad. Er zijn diverse plannen geweest en diverse locaties voorgesteld (o.a. Kwakkenberg, Galgenveld, Driehuizerweg), maar alle plannen werden vakkundig van tafel geveegd. Direct buiten de stad waren er in die vooroorlogse jaren wel voldoende mogelijkheden: Bad Wyler, Bad Beek, Bad Plasmolen, Bad Lent en Bad Weurt, ook wel het LIDO van Nijmegen genoemd. Maar het waren allemaal buitenbaden. Voor een stad met bijna 100.000 inwoners zou een overdekt bad toch geen bovenmatige luxe zijn…? De aarzelende houding van de gemeente bracht de voorstanders van een overdekt bad tot de oprichting van de N.V. Sportfondsenbad Nijmegen, een juridische constructie naar Amsterdams voorbeeld, waarbij een nieuw zwembad door een groot aantal spaarders bij elkaar gespaard wordt. Een bescheiden renteuitkering en wat voordeeltjes (reductie op de entree en ‘eigen’zwemuren), waren de tegenprestatie. Het initiatief sloeg aan, waarna de gemeente bereid was garant te staan voor rente en aflossing van een lening. De bouw begon in 1936 en op 20 februari 1937 opende burgemeester Steinweg het nieuwe bad in de Van Beethovenstraat. Bijzonder aan het nieuwe zwembad was het schuifdak, dat ratelend over een rails elektrisch verschoven kon worden en op zomerse dagen van het binnenbad een buitenbad maakte. Aanleg van een permanent openluchtbad dat in de eerste bouwplannen opgenomen was, werd voorlopig uitgesteld. De vooroorlogse plannen van gemeentewege voor een buitenbad kregen pas na de oorlog hun beslag in het Goffertbad dat in mei 1952 geopend werd. In 1969 opende Sportfondsenbad Oost een buitenbad met een noviteit uniek in Europa: het hele jaar door een watertemperatuur van 25˚. Na de oliecrisis in 1973 werd die permanente verwarming schielijk gestaakt. In 1970 werd het Sportfondsenbad Nijmegen West geopend (binnen- en buitenbad) en in 1978 kwam het overdekte bad Meijhorst in Dukenburg. Het zwembad aan de Van Beethovenstraat is op 19 juli 2013 gesloten na een bewogen geschiedenis van 76 jaar. In de oorlogsjaren hebben een aantal onderduikers onderdak gekregen in de kelders: ‘Terwijl de moffen boven zwommen, luisterden wij beneden naar radio Oranje en de BBC’. Tijdens de Februaristaking in 1943 heeft men de pompen gesaboteerd en 600.000 liter water laten weglopen tot grote woede van de Duitsers die regelmatig van het zwembad gebruikmaakten. In de frontstadperiode hebben gezinnen uit de buurt massaal geschuild in de catacomben onder de bassins in de veronderstelling dat ze daar veiliger waren dan in hun eigen huis, maar met de angst dat een voltreffer op het zwembad tot hun (verdrinkings)dood zou kunnen leiden. Duizenden hebben er zwemles gehad, hun diploma gehaald, hun baantjes getrokken, hun wedstrijden gezwommen, van de ‘hoge’ gedoken, hun man of hun vrouw daar ontmoet, kortom plezier beleefd aan het zwemmen. Dat is nu verleden tijd. Moge het nieuwe Erica Terpstra aan de Kwakkenbergweg een mooie toekomst tegemoet gaan. Lied ter nagedachtenis aan het ouwe Sportfondsenbad (met dank aan de makers van het Oldenzaalse zwembadlied) Wijze: Ik hou van die ouwe stad. Uitgevoerd tijdens Nacht vd Ommetjes 5 okt 2013 door Henk & Dorien met gitaarbegeleiding van Ed Galstaun. Refrein (allen): Wij zwemmen als ratten, wij plassen graag in ‘t rond Wij springen en duiken, dat is toch zoo gezond Niets kan ons meer bekoren dan dit chloorie-rijke bad Hoera, hoera, hoera (driewerf) voor hét Sportfóndsenbad! Couplet (Henk en Dorien): Wij houden van zwemmen… dat is de mooiste sport Vooral als je jezellèèf…. van de hoge stort! Al klievend door het water… zijn w’in ons element: Je wórdt pas een vrij ménsch aaals… je in het water bent. Refrein (allen). Het water houdt ons leníííg… en vlug en slank en sterk Het water geeft ons krachtèèèn… voor ’t daagelijksche werk Als wij niet kunnen zwemmèèen…. dan hebben wij het slecht Wij waren aan ons Spórtfondsbad ook altijd erg gehecht! Refrein (allen). Wij staan hier op dit plekjèèè… met een rotgevoel Voor ons is het hier enkel…. een desolate boel Waar wij in ’t verleeden… gelúkkig zijn geweest Daar voelen wij ons droevíííg.… en enigszíns verweesd…. refrein, aangepast (allen): Wij zwommen hier als ratten, wij plasten in het rond Wij sprongen en wij doken, dat was toch zoo gezond Niets kon ons meer bekoren dan dit chloorie-rijke bad Wij brengen nog een éregroet aan ’t ouwe Fóndsenbad! (2x) Lent aan Zee Omdat het publiek blijkbaar toch wat meer vertier zocht, staken rond 1910 een paar Nijmeegse zakenlieden de koppen bij elkaar. Zij wilden aan de rustige Lentse kant een strandbad inrichten - goed bereikbaar met het pontje - , waar in tegenstelling tot het Waalbad gemengd zwemmen was toegestaan. Ondanks luide protesten in De Gelderlander over dit ‘schandalige en onzedelijke’ gemengd zwemmen - bloot kon ‘in verzoeking’ brengen -, kwam het strandbad er wel, maar niet voor lang. En het plan om van Lent een badplaats te maken met een Kurhaus, een boulevard en een wandelplein ging niet door. Geen Scheveningen aan de Waal dus, maar we hebben er wel een lied aan overgehouden: Lent aan Zee. Wij gaan fijn naar Lent aan Zee Er kwamen in groepjes totaal 175 mensen langs