Informatieblad bij route Ommetje-Oost 5 okt 2019 DAALSEWEG 19, ’T HAANTJE Een authentiek bruin café dat al meer dan 60 jaar bestaat. Maar als café is het al meer dan 100 jaar oud. Het is een echt familiebedrijf. An en Piet Puijn kochten het in 1957. Toen heette het nog Café Carnegie. En voorheen was het ook bekend als Café Van Pelt. In de loop van de tijd namen de zonen Piet en Joop Puijn, samen met echtgenote Sjaantje, de zaak over van An en Piet. En inmiddels is de derde generatie, ook Piet, in hun voetsporen getreden. ‘t Haantje wordt ook wel de “oudste woonkamer” van Nijmegen genoemd. De weg er naar toe ruikt vanzelf en … oh ja, het is verboden uit de fles te drinken. LUTHERSE KERK Gebouwd in 1898 door architect Derk Semmelink, aanvankelijk in gebruik als evangelisatieruimte. In 1924 verhuisde de Lutherse Gemeente van de oude kerk in de Grotestraat naar dit kerkgebouw. Vijf jaar later (1929) kreeg de kerk pas z'n huidige toren, die voldoende ruimte bood voor de luidklokken uit het oude kerkgebouw. Ook de kansel en het orgel – het oudste van Nijmegen – verhuisden naar het nieuwe kerkgebouw. De zwaan bovenop de torenspits is een bekend symbool binnen de Lutherse Gemeenten. Het herinnert aan de dood op de brandstapel van de kritische prediker Johannes Hus (= gans) die een eeuw vóór Luther gezegd zou hebben: "Gij (RK kerk) zult nu een gans (Hus) braden, maar over honderd jaar zult gij een zwaan (Luther) horen zingen, die gij zult moeten verdragen". BUURTJE 1 EN BUURTJE 2 + VD HAVESTRAAT. Tussen de vd Havestraat en de Dominicanenstraat op het terrein waar nu het wijkcentrum ligt en een aantal nieuwe huizen staan, lagen tussen 1900 en 1955 twee smalle gangetjes, Buurtje 1 en Buurtje 2, beide bereikbaar vanuit de Daalseweg. Daar stonden een aantal slecht gebouwde huisjes, waar de allerarmsten van Altrade woonden: de scharrelaars, de sjouwers. Armoe troef. De wc stond buiten in een heel klein tuintje achter het huis. Ondanks de beroerde woonomstandigheden en (stille) armoede ontstond door het dicht op elkaar wonen ook een sfeer van verbondenheid: men deelde vreugde en verdriet. Een aantal huisjes is voor de oorlog al gesloopt, een deel is in het laatste oorlogsjaar verwoest, het restant in 1954 afgebroken. MARIAPLEIN, MARIA GEBOORTEKERK Dit kerkgebouw is in drie bouwfasen gegroeid naar zijn huidige vorm. Na de sloop van de wallen werd in 1894 met het oog op de verwachte stadsuitbreiding een bescheiden kapel gebouwd, die diende als hulpkerk van de Dominicanenkerk in de Broerstraat. Omdat door de sterke bevolkingsgroei de aanwas van parochianen groter was dan gedacht, werd al spoedig een uitbreiding noodzakelijk, die in 1899 gerealiseerd werd door een middenschip aan de kapel te verbinden. Maar het aantal parochianen bleef maar groeien, zodat in de jaren 1921-1924 de kerk uitgebreid werd tot het gebouw, zoals we dat nu kennen. In 1925 is de kerk van hulpkerk verheven tot zelfstandige parochiekerk. In de oorlogjaren heeft de kerk door een granaatinslag veel schade opgelopen, die na de oorlog geheel gerestaureerd is. BATAVIERENWEG Op de rand van de stuwwal tussen hotel Belvoir en appartementencomplex Pays-Bas lag vóór WO II de Batavierenweg met aan één kant een rij fraaie herenhuizen in een bouwtrant zoals wij die ook van de singels kennen. Al die huizen hadden een prachtig uitzicht op de Ooijpolder. En al die huizen zijn met vele huizen in de buurt tijdens de slag om de Waalbrug in september 1944 in brand gestoken, in brand gevlogen, of door ander oorlogsgeweld verwoest. Van de Batavierenweg bleef niets over. ESTELGEBOUW Opgetrokken in staal, beton, glas en marmer staat dit gebouw op een van de mooiste locaties van ons land. Het is ontworpen door de architect Alexander Bodon en in 1977 in gebruik genomen als nieuw hoofdkantoor voor de toenmalige staalreus Estel, een Duits-Nederlands samenwerkingsverband tussen Hoogovens IJmuiden en Hoesch Dortmund. Begin 1982 is door energie- en staalcrises en verschillen in de bedrijfscultuur de fusie ontbonden. Het gebouw werd in 1983 gekocht door Provinciale Staten van Gelderland, die er kantoor hield tot 1990. Daarna vestigde zich hier Royal Haskoning, het internationaal opererend advies- en ingenieursbureau met Nijmeegse wortels, dat er huisde tot ca. 2015. Daarna werd het gebouw getransformeerd tot een zeer luxe appartementencomplex annex terrassen, daktuinen, zwembad, fitnessruimte en wijnkelder. Er wonen zo'n honderd mensen in wat nu heet "Estel Résidence". REGENTESSESTRAAT 11 22 februari 1944. De bommen vallen op Nijmegen. Ida van Marwijk is ongeveer 20 jaar oud en woont met haar familie in de Regentessestraat, nummer 11. Ze maakt het allemaal mee en beschrijft de zwartste dag uit de Nijmeegse geschiedenis in haar dagboek. ‘Het is een drama dat ik m’n hele leven niet meer zal vergeten. NINA IN NIJMEGEN Vanaf eind jaren tachtig verblijft de beroemde Amerikaanse zangeres Nina Simone enige jaren in Nijmegen. Het gaat dan niet zo goed met haar, ze heeft geregeld woedeaanvallen en is manisch-depressief. Dankzij een Nijmeegse vriend kan ze een appartement betrekken bij het Belvoir Hotel, waar ze tot rust kan komen. In 2005 nemen Nijmeegse muzikanten een cd op als eerbetoon aan Nina Simone – een initiatief van Henk Hendriks, die u tijdens de wandeling zal vertellen over Nina in Nijmegen. DOMINICANENSTRAAT 1 Decennia lang was dit pand het hoofdkwartier van de Nijmeegse SP. Hier werd de partij opgebouwd, werden de ideologische lijnen uitgestippeld en werd het partijblad gedrukt. In het boek ‘Die stad, dat jaar’ van Koos van Zomeren speelt het pand een prominente rol. ‘Landelijke en lokale bestuurders kwamen er bijeen om de voortgang van de revolutie te bespreken. Van de acht landelijke Politburo-leden kwamen er vier of vijf uit Nijmegen‘. BEGRAAFPLAATS DAALSEWEG Ooit stond deze monumentale begraafplaats op het punt van verdwijnen ten behoeve van woningbouw. Maar dankzij de strijdvaardigheid van actiegroepen en bewoners is dit Père la Chaise van Nijmegen behouden gebleven. De geschiedenis van Nijmegen vind je hier terug in steen – van Dreesmann tot Dobbelman, van architecten tot krakers, kunstenaars en cafébazen. Meer dan 400 oorlogsslachtoffers liggen hier begraven, waarvan ruim 300 slachtoffers van het bombardement op 22 februari 1944, dit jaar 75 jaar geleden. ♫ Om mee te zingen: Het nauwe straatje ♫ Dat nauwe straatje waar wij zijn geboren Waar kleine huisjes vlak naast elkander staan Dan krijg ik telkens weer herinnering aan weleer Aan mooie dagen die vluchtig zijn vergaan armoe troef in buurtje (1954) Wie meer wil weten over de geschiedenis van Nijmegen en omgeving kan terecht bij het Regionaal Archief Nijmegen, naast de Openbare Bibliotheek op het Mariënburg. Open: van dinsdag t/m vrijdag van 9.00-17.00 uur, donderdagavond tot 20.00 uur. Of kijk op de website: www.regionaalarchiefnijmegen.nl